Theo BHXH Việt Nam, tính đến hết năm 2022, cả nước có hơn 30.000 doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đã giải thể, phá sản, chủ bỏ trốn. Tổng số tiền nợ khó thu hồi là hơn 4.000 tỉ đồng của trên 213.300 người lao động. Ngoài các quyền lợi về BHXH, BHYT, khi thôi việc, mất việc số lao động trên rất thiệt thòi vì không được hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Góp ý cho dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), vừa qua, BHXH Việt Nam đã đề nghị bổ sung quy định về cơ chế đặc thù để bảo vệ quyền lợi cho người lao động trong trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHTN.
Hàng trăm công nhân Công ty TNHH Bum Jin Vina (quận Bình Tân, TP HCM) không được hưởng BHTN khi chủ doanh nghiệp nợ BHXH, BHTN và bỏ trốn
Cụ thể, cơ quan bảo hiểm xác nhận tạm thời thời gian đã đóng BHTN khi có yêu cầu của người lao động làm cơ sở thực hiện chế độ BHTN trong trường hợp người sử dụng lao động trốn đóng, chậm đóng BHTN mà tạm ngừng kinh doanh; không còn hoạt động kinh doanh tại địa chỉ đã đăng ký; bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh do cưỡng chế về quản lý thuế; đang làm thủ tục giải thể; đã bị chia, bị hợp nhất, bị sáp nhập; đang làm thủ tục phá sản; đã phá sản; không có người đại diện theo pháp luật hoặc người được ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật.
Khi người sử dụng lao động tiếp tục hoạt động sản xuất – kinh doanh hoặc có quyết định tuyên bố phá sản, giải thể mà thu hồi được số tiền chậm đóng, trốn đóng BHTN thì cơ quan bảo hiểm xác nhận bổ sung thời gian đóng BHTN làm cơ sở thực hiện chế độ BHTN cho người lao động.
Đối với trường hợp tính cả thời gian chậm đóng, trốn đóng mới đủ điều kiện hưởng BHTN thì người lao động được lựa chọn nộp số tiền chậm đóng, trốn đóng vào quỹ BHTN để đủ điều kiện hưởng.
Liên quan đề xuất này, tại Bản tổng hợp, giải trình, tiếp thu ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về đề nghị xây dựng dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho hay sẽ tiếp thu và rà soát bổ sung quy định về trường hợp người sử dụng lao động không còn khả năng đóng BHTN cho người lao động (chậm đóng, trốn đóng, giải thể, phá sản …) và giao Chính phủ quy định.
Theo Báo cáo tổng kết thi hành Luật Việc làm 2013, từ năm 2009 đến nay, số thu BHTN tăng dần qua các năm. Giai đoạn 2015 – 2023, số tiền thu BHTN tăng bình quân 9%/năm.
Từ năm 2010 đến hết năm 2020, số thu luôn vượt số chi. Hết năm 2020, kết dư Quỹ BHTN là gần 90 ngàn tỉ đồng. Riêng năm 2021, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, số chi BHTN cao hơn số thu rất nhiều.
Các năm 2022, 2023, số thu – chi BHTN tiệm cận nhau. Tính đến hết năm 2023, số tiền kết dư Quỹ BHTN là khoảng 59.357 tỉ đồng.