Đã hết tuổi lao động từ năm 2023 nhưng do chưa đủ thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu, bà Trương Thị Kim Phượng, công nhân (CN) Công ty TNHH May thêu Hà Giang (quận Gò Vấp) từng băn khoăn giữa việc rút BHXH một lần hay tham gia BHXH tự nguyện để có lương hưu. Giữa lúc bà còn đắn đo thì công ty đã mở ra cho bà một lựa chọn mới, là tiếp tục làm việc và đóng BHXH bắt buộc cho tới khi đủ 20 năm.
Khuyến khích người lao động chọn lương hưu
Bà Phượng (SN 1967) vào làm việc tại Công ty TNHH May thêu Hà Giang và tham gia BHXH từ năm 2005. Khi đến tuổi hưu, bà mới đóng được 18 năm, chiếu theo quy định hiện hành thì bà còn thiếu 2 năm nữa mới đủ điều kiện hưởng hưu. Việc DN tạo điều kiện để bà được tiếp tục làm việc và đóng BHXH đến khi đủ 20 năm giúp bà thở phào nhẹ nhõm.
Bà Phượng cho biết hiện nay, Luật BHXH 2024 đã giảm thời gian đóng tối thiểu để hưởng lương hưu xuống còn 15 năm, tính về thời gian đóng thì bà đã đủ tuy nhiên vẫn phải chờ cho đến khi luật có hiệu lực (1-7-2025), do vậy bà chọn làm việc và đóng BHXH cho đến khi đủ 20 năm với mong muốn mức hưởng hưu của mình sẽ cao hơn.
Không riêng bà Phượng, Công ty TNHH May thêu Hà Giang luôn khuyến khích CN làm việc và đóng BHXH suốt quá trình lao động để hưởng chế độ hưu trí. Bà Lê Thị Thủy, Chủ tịch Công đoàn công ty, cho biết đa số CN đều khó khăn, rất khó tích lũy để bảo đảm cuộc sống sau khi nghỉ hưu. Trong khi đó, lương hưu là chế độ an sinh rất tốt, không chỉ đem lại khoản thu hằng tháng mà còn có thêm chế độ BHYT trọn đời… sẽ giúp họ bớt gánh nặng khi về già. Vì vậy, ban giám đốc và Công đoàn đều khuyên CN không rút BHXH một lần và cố gắng đóng BHXH tới khi nghỉ hưu. Đến nay, DN có 14 CN đã được nhận chế độ hưu trí, trong khi đó, gần 50% lao động đang làm việc ở độ tuổi từ 50 trở lên và có thời gian đóng BHXH liên tục từ 10 năm trở lên.
Công nhân Công ty CP Văn hóa Tân Bình luôn được bảo đảm việc làm cho đến lúc nghỉ hưu
Tương tự, Công ty TNHH Chang Shin Việt Nam (tỉnh Đồng Nai, 100% vốn đầu tư của Hàn Quốc) cũng luôn tạo điều kiện để CN làm việc đến hết tuổi lao động để có lương hưu. Từ năm 2012 đến nay, DN này đã có hơn 600 trường hợp được nhận lương hưu.
Ông Đặng Tuấn Tú, Chủ tịch Công đoàn công ty, cho biết công ty thành lập từ năm 1995, hiện có khoảng 37.000 lao động. Trong quá trình làm việc, nhiều CN dù đã đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ năm đóng BHXH. Nếu họ có nguyện vọng hưởng hưu, công ty sẽ tiếp tục để họ làm việc đến khi đủ điều kiện hưởng lương hưu. Nhờ vậy, nhiều CN đã có cơ hội tiếp cận lương hưu. Ông Tú cho biết hiện nay, hơn 100 CN đã hết tuổi lao động nhưng chưa đóng đủ 20 năm nên vẫn được công ty bố trí làm việc.
Bảo đảm việc làm là cốt lõi
Những năm gần đây, số lượng người lao động (NLĐ) làm hồ sơ rút BHXH một lần tăng cao. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này như mất việc; cuộc sống khó khăn cần có nguồn trang trải… Để CN có cơ hội nhận lương hưu, một số DN đã áp dụng những chính sách bảo đảm việc làm cũng như giúp CN vượt khó.
Như tại Công ty CP Văn hóa Tân Bình (Alta – chuyên sản xuất bao bì, KCN Tân Bình), không chỉ ưu tiên sử dụng NLĐ lớn tuổi, công ty còn sẵn sàng nhận lại CN cũ để họ có việc làm, tiếp tục tham gia BHXH. Đại diện Công đoàn công ty cho biết tại công ty có khá nhiều CN đã cống hiến gần 20 năm tuy nhiên quá trình làm việc không liên tục vì nhiều lý do như nhà máy xa nơi ở, muốn thay đổi môi trường làm việc…
Tuy nhiên, sau khi nghỉ việc một thời gian, nhiều CN muốn quay trở lại. Với những trường hợp như vậy, DN vẫn sẵn lòng nhận họ. Nhờ vậy, quá trình làm việc cũng như tham gia BHXH không bị gián đoạn và họ không phải rút BHXH một lần.
Không chỉ thế, DN còn có chương trình “Alta hỗ trợ phát triển” để giúp NLĐ tích lũy. Để tham gia, NLĐ tự lựa chọn mức tiền gửi hằng tháng vào chương trình, khoản tiền gửi này được tính lãi tiết kiệm. Khi CN nghỉ việc hoặc nghỉ hưu họ sẽ nhận lại toàn bộ số tiền gửi cộng tiền lãi. Trong trường hợp khó khăn, họ cũng có thể vay với lãi suất thấp từ chương trình này, mức vay gấp đôi tổng số tiền đã gửi.
“Nhờ chương trình này, CN không phải vay nặng lãi cũng không nghĩ đến việc rút BHXH một lần để giải quyết khó khăn đột xuất” – đại diện Công đoàn công ty cho biết. Gắn bó với công ty suốt 24 năm, bà Phan Thị Dung, CN công ty chưa từng nghĩ đến nghỉ việc hay rút BHXH một lần. Bà Dung khoe: “Bốn năm nữa tôi nghỉ hưu, khi ấy, tôi đã tham gia BHXH 28 năm nên khá yên tâm là tỉ lệ hưởng hưu sẽ ở mức gần tối đa”.
Công ty CP May da Xuất khẩu 30/4 (quận Phú Nhuận) cũng có nhiều giải pháp tạo điều kiện cho NLĐ làm việc đến lúc nghỉ hưu như không áp năng suất với lao động lớn tuổi hoặc sức khỏe yếu, hỗ trợ lương trong những thời điểm khó khăn. Nhờ chính sách nói trên, NLĐ tại công ty, nhất là NLĐ lớn tuổi, an tâm làm việc. Gần 30 năm làm việc tại công ty, bà Trần Thị Đoan Trang chia sẻ: “Nếu làm việc tại công ty khác, chắc tôi đã phải nghỉ việc và rút BHXH một lần. Chính sự hỗ trợ vật chất, tinh thần của ban giám đốc và Công đoàn đã giúp tôi vượt qua khó khăn”.
Giúp NLĐ tiếp cận lương hưu
Luật BHXH 2024 vừa được thông qua có nội dung giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm. Ông Nguyễn Phước Đại, Chủ tịch Công đoàn Công ty TNHH Juki Việt Nam, cho biết: “Trước đây, thời gian đóng BHXH dài trong khi tuổi nghề ngắn khiến nhiều NLĐ lo ngại khó đáp ứng các điều kiện để có lương hưu, đó cũng là một trong những lý do khiến họ chọn rút BHXH một lần. Việc giảm số năm đóng BHXH tối thiểu xuống còn 15 năm giúp NLĐ dễ tiếp cận chế độ hưu trí hơn, nhất là những NLĐ tham gia BHXH muộn hoặc từng rút BHXH một lần”.