Theo quy định của Luật BHXH hiện hành, người lao động được rút BHXH một lần khi thuộc một trong các trường hợp: Người lao động tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc, người tham gia BHXH tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH; Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện;
Ra nước ngoài để định cư; Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế; Trường hợp người lao động quy định tại điểm đ và điểm e, khoản 1 Điều 2 của Luật này khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
Nếu đã hoàn tất thủ tục và nhận tiền BHXH một lần, người lao động không thể hoàn trả để bảo lưu thời gian đóng
Từ 1-7-2025 trở đi, theo quy định của Luật BHXH năm 2024, điều kiện hưởng BHXH một lần có sự điều chỉnh. Cụ thể, người lao động đã chấm dứt tham gia BHXH mà có đề nghị thì được hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp:
a) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
Trường hợp người lao động không hưởng BHXH một lần thì có thể lựa chọn hưởng trợ cấp hằng tháng theo quy định tại Điều 23 của Luật này;
b) Ra nước ngoài để định cư;
c) Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS;
d) Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng;
đ) Người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm;
e) Trường hợp quy định tại các điểm d, đ và e khoản 1 Điều 2 của Luật này khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện và không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
Liên quan đến quy định này, một số người lao động băn khoăn nếu đã có quyết định hưởng BHXH một lần nhưng chưa nhận tiền thì có được hủy quyết định nếu không còn nhu cầu hưởng không? Đã lỡ nhận BHXH một lần nhưng sau đó muốn hoàn trả số tiền đã nhận để đủ điều kiện hưởng lương hưu thì có được chấp nhận?
Giải đáp vấn đề này, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho hay theo Công văn số 2023/LĐTBXH-BHXH ngày 18-6-2012 của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, đối với các trường hợp đã có quyết định hưởng BHXH một lần nhưng khoản tiền BHXH một lần thật sự chưa được chi từ quỹ BHXH, mà người lao động có đề nghị, thì hủy quyết định hưởng BHXH một lần để bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc tiếp tục tham gia BHXΗ.
Như vậy, trường hợp người lao động tự nguyện làm đơn đề nghị hưởng trợ cấp BHXH một lần và đã được cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ, ra quyết định giải quyết BHXH một lần, đồng thời tại thời điểm giải quyết đã thực hiện đúng theo quy định của Luật BHXH về chính sách, hồ sơ, quy trình, thẩm quyền; số tiền BHXH một lần đã được chi ra khỏi quỹ BHXH, người lao động đã nhận đủ thì không thể trả lại tiền trợ cấp đã nhận để bảo lưu thời gian đóng BHXH.