Vài phút sau khi Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol ban bố thiết quân luật, Bộ trưởng Tài chính Choi Sang-mok biết bằng mọi giá phải bảo vệ đồng won.
10h30 tối 3/12 (giờ Hàn Quốc), Tổng thống Yoon ban bố thiết quân luật, đẩy Hàn Quốc vào cuộc khủng hoảng chính trị tồi tệ nhất nhiều thập kỷ. Lý do ông đưa ra là đảng Dân chủ đối lập, bên đang kiểm soát quốc hội, có những hành động “chống phá nhà nước”. Tin tức này ngay lập tức khiến giá won lao dốc, có thời điểm giảm 2,5% về 1.442 KRW một USD – thấp nhất 8 năm.
11h đêm, Bộ trưởng Choi triệu tập cuộc họp khẩn cấp tại Seoul Bankers Club. Đây là địa điểm họp không chính thức của F4 – nhóm 4 quan chức tài chính hàng đầu Hàn Quốc – gồm Bộ trưởng Tài chính, Thống đốc Ngân hàng Trung ương (BOK), Chủ tịch Ủy ban Dịch vụ Tài chính (FSC) và Thống đốc Cơ quan giám sát tài chính Hàn Quốc (FSS).
Khi quân đội Hàn Quốc tràn vào tòa nhà Quốc hội, F4 kích hoạt chính sách khẩn cấp thường dùng trong các cuộc khủng hoảng trước. Họ phải gấp rút ngăn chặn việc đồng won bị bán tháo trước khi thị trường châu Á mở cửa.
Nguồn tin của Reuters cho biết Choi là người điều phối các cuộc thảo luận của quan chức. Trong đó, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc chịu trách nhiệm bình ổn nội tệ.
Thông báo đầu tiên được đưa ra rất nhanh. Bộ Tài chính Hàn Quốc tuyên bố sẽ bơm tiền không hạn chế vào thị trường nếu cần thiết. Việc này đã giúp chặn đà giảm của won.
“Đây là ý tưởng của Thống đốc Rhee Chang-yong. Ông ấy nói việc hành động nhanh là cực kỳ quan trọng, vì tin tức thiết quân luật sẽ khiến nhà đầu tư nước ngoái sốc hơn người dân trong nước”, một quan chức chính phủ cho biết trên Reuters.
Bộ trưởng Tài chính Choi Sang-mok (thứ hai từ trái sang) trong cuộc họp sáng 4/12. Ảnh: Yonhap
Lần gần nhất Hàn Quốc thiết quân luật là năm 1980. Kể từ đó, quốc gia này đã trải qua vài cuộc khủng hoảng. Hệ thống quy định cũng được cải tiến để tránh các lãnh đạo lạm dụng quyền lực, và thay vào đó tập trung ổn định kinh tế.
Bài học từ khủng hoảng tài chính châu Á 1998 là nền tảng cho chính sách phản ứng của Hàn Quốc. Thời điểm đó, Hàn Quốc chịu ảnh hưởng nặng nhất, vì khối nợ nước ngoài khổng lồ. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) sau đó đã phải cứu trợ Hàn Quốc. Người dân trong nước cũng đóng góp vàng để gây dựng ngân sách quốc gia vốn đang cạn kiệt.
“Chúng tôi đã trải qua nhiều cuộc khủng hoảng, vượt mọi thăng trầm, kể cả đại dịch. Vì thế, chúng tôi đã có các công cụ sẵn sàng sử dụng”, một quan chức Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc cho biết. Lần cuối cùng cả 4 cơ quan hàng đầu về tài chính của Hàn Quốc can thiệp mạnh tay vào thị trường là năm 2020, khi đại dịch khiến nền kinh tế phụ thuộc lớn vào xuất khẩu này lao đao.
Hiện tại, Hàn Quốc đang vật lộn với nhiều thách thức, từ tăng trưởng chậm, lao động đình công, bế tắc về ngân sách đến rắc rối tại Trung Quốc – đối tác thương mại hàng đầu của họ. Điều này khiến giới chức Hàn Quốc luôn phải cảnh giác cao độ với biến động bất thường của đồng won.
Năm nay, won đã mất giá 9% so với USD, còn chỉ số Kospi giảm 8%. 4 tháng qua, dòng vốn ngoại rời thị trường chứng khoán Hàn Quốc là 14 tỷ USD.
“Giới chức ý thức được nhà đầu tư sẽ hoảng loạn, đặc biệt là nhà đầu tư ngoại. Họ đã làm đúng. Mỗi khi có sự cố, họ sẽ tuyên bố bơm thanh khoản không hạn chế”, Jon Withaar – Quản lý quỹ đầu tư Pictet Asset Management – cho biết.
Cho đến đầu tuần này, Bộ trưởng Choi vẫn là quan chức trung thành với Tổng thống. Ông đã đảm nhận nhiều vị trí trong chính phủ Hàn Quốc, sau khi Tổng thống Yoon đắc cử tháng 3/2022. Ông từng làm thư ký Tổng thống phụ trách các vấn đề về kinh tế – vị trí giúp ông tháp tùng Tổng thống đi khắp nơi. Choi nhậm chức Bộ trưởng Tài chính tháng 12/2023.
Nguồn tin của Reuters cho biết trong cơn hỗn loạn tuần này, Choi đóng vai trò là “trung tâm điều khiển”. Ông chỉ đạo truyền đạt thông điệp và phản hồi ngay ngày hôm sau, kể cả khi tình hình khiến toàn bộ trợ lý cấp cao của Tổng thống xin từ chức.
Một cựu quan chức tài chính Hàn Quốc tiết lộ kế hoạch khẩn cấp bao gồm một danh sách dài các hành động cần thực hiện trong mọi kịch bản. Bắt đầu bằng những thông điệp trấn an đầu tiên gửi đến thị trường, cho đến hoạt động bơm tiền và giải cứu. Tuy nhiên, thiết quân luật không nằm trong danh sách khủng hoảng được dự trù.
Choi có mặt tại cuộc họp nội các mà ông Yoon triệu tập từ 9h-10h tối ngày 3/12, để bàn bạc về kế hoạch thiết quân luật. Một nguồn tin của Reuters cho biết phần lớn thành viên phản đối, hoặc tỏ ra lo lắng về kế hoạch này.
Mới vài giờ trước đó, ông Choi còn có mặt tại một diễn đàn cho nhà đầu tư trong nước và quốc tế, để chúc mừng việc trái phiếu chính phủ Hàn Quốc được đưa vào WGBI. Đây là Chỉ số trái phiếu chính phủ thế giới, do công ty FTSE Russell (Anh) quản lý.
Đến 11h đêm, ông đã triệu tập cuộc họp tại Seoul Bankers Club. Một quan chức tài chính Hàn Quốc cho biết Choi là người có mặt ở địa điểm sớm nhất. “Bộ trưởng Choi đi thẳng từ cuộc họp của Tổng thống. Ông ấy phản đối kịch liệt kế hoạch này”, một quan chức khác cho biết trên Reuters.
Kang Youngkyu – người phát ngôn của Bộ Tài chính Hàn Quốc – từ chối bình luận về việc liệu Choi có tham dự cuộc họp nội các và có phản đối kế hoạch thiết quân luật của Tổng thống hay không. Tuy nhiên, ông khẳng định Bộ trưởng “đã điều hành cuộc họp của F4 lúc 11h đêm thứ Ba và bàn bạc kế hoạch khẩn cấp với các đồng nghiệp suốt đêm”.
Ngay sau thông báo trấn an đầu tiên của F4, Ngân hàng Trung ương Hàn Quốc cho biết sẽ họp khẩn cấp về chính sách tiền tệ vào sáng hôm sau. Cơ quan Giám sát Tài chính (FSS) cũng tuyên bố sẽ triển khai các biện pháp để bình ổn thị trường.
1 giờ sáng ngày 4/12, Quốc hội Hàn Quốc tuyên bố vô hiệu hóa thiết quân luật. Nhưng F4 vẫn kiên trì với chính sách đối phó khẩn cấp. Họ họp xuyên đêm với các cấp phó, họp thêm lần nữa vào 7h sáng hôm sau và cam kết các thị trường tài chính sẽ vẫn hoạt động bình thường. Giới chức cũng thông báo sẵn sàng bơm 10.000 tỷ won (7 tỷ USD) vào thị trường chứng khoán.
Kế hoạch này đã phát huy tác dụng. Đồng won đã rời đáy 8 năm so với đôla Mỹ. Hiện tại, mỗi USD đổi được 1.420 KRW. Thị trường chứng khoán Hàn Quốc cũng chỉ giảm hơn 2,5% trong 3 ngày qua.
“Mọi thứ đã có thể tệ hơn rất nhiều, nếu người nước ngoài cho rằng Hàn Quốc sẽ thiết quân luật trong thời gian dài. Nhưng tất cả đã thay đổi chỉ trong 6 giờ”, Thống đốc Rhee cho biết trong cuộc họp báo ngày 5/12.
Hà Thu (theo Reuters)