Vì sao con mắc bệnh hen suyễn dù bố mẹ khỏe mạnh?

Trả lời:

Hen suyễn (hen phế quản) là tình trạng viêm mạn tính ở đường hô hấp với các biểu hiện khò khè, thở nhanh, khó thở tái đi tái lại. Bệnh thường gặp ở trẻ trong gia đình có bố, mẹ hoặc anh chị em ruột mắc bệnh hen. Tuy nhiên, trẻ vẫn có thể mắc bệnh dù người trong gia đình khỏe mạnh.

Các gene liên quan đến bệnh hen ở trẻ em nhiều hơn so với người lớn. Tuy nhiên, không phải ai có gene liên quan đều biểu hiện bệnh, mà còn có thể phụ thuộc vào môi trường sống, tiếp xúc với dị nguyên. Trẻ mang yếu tố gene hen suyễn nhưng sống trong môi trường thoáng sạch, ít khói bụi độc hại thì ít có khả năng khởi phát bệnh. Ngược lại, trẻ thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi mịn, nấm mốc, hóa chất gia dụng… dễ bị kích thích đường thở, dẫn đến viêm và co thắt phế quản.

Trẻ bị viêm đường hô hấp do một số virus thường gặp như RSV, cúm hoặc vi khuẩn như Mycoplasma cũng là yếu tố dễ gây khởi phát hen hơn so với trẻ không nhiễm virus, vi khuẩn. Vì vậy, hen ở trẻ em là sự tương tác bởi nhiều yếu tố từ di truyền đến môi trường.

Để nhận biết hen ở trẻ, bố mẹ nên lưu ý triệu chứng như trẻ hay ho về đêm hoặc sáng sớm, thường thức giấc ban đêm do ho hoặc khó thở, khò khè khi thay đổi thời tiết hoặc sau khi vận động, từng khó thở phải nhập viện. Gia đình nên đưa trẻ đi khám tại chuyên khoa hô hấp nếu triệu chứng lặp lại.

Điều quan trọng nhất trong kiểm soát hen suyễn là tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, chú ý đến yếu tố môi trường. Trẻ mắc bệnh hen có thể sống khỏe mạnh, đi học, vận động bình thường nếu dùng thuốc đúng chỉ định. Phụ huynh không tự ý cho con dừng thuốc hoặc tự giảm liều thuốc. Trẻ cần hạn chế tiếp xúc với yếu tố gây khởi phát hen như khói thuốc, bụi, lông thú, phấn hoa, nấm mốc… Gia đình cần giữ không gian sống sạch sẽ, thông thoáng. Trẻ nên tiêm phòng đầy đủ, nhất là cúm, phế cầu; tập thể dục nhẹ nhàng, ăn uống đủ chất, hạn chế các món dễ gây dị ứng.

TS.BS Đỗ Thị Hạnh
Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội