Gần Tết, một số bệnh viện ở Hà Nội ghi nhận nhiều gia đình xin cho sản phụ được mổ chủ động sinh con năm Rồng, thay vì năm Tỵ, dù chưa đến ngày dự sinh.
Chị Huyền, 34 tuổi, ở Hoài Đức, mang thai lần hai, thai khoảng 34 tuần 5 ngày. Qua thăm khám, bác sĩ Đồng Thu Trang, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, cho biết tất cả chỉ số đều ở ngưỡng an toàn, thai nhi nặng khoảng 2,4 kg, “yên tâm ăn Tết”.
Tuy nhiên, gia đình chị liên tục nài nỉ, xin được mổ chủ động vào cuối tuần này, khoảng 25-27 Tết, vừa tránh “năm cùng, tháng tận” vừa đẹp tuổi. Họ tin rằng sinh con gái tuổi Rồng sẽ mang lại may mắn, còn tuổi Tỵ sẽ khiến cuộc đời vất vả, phải “luồn lách”, khó lấy chồng.
Bác sĩ Trang cương quyết không đồng ý, cảnh báo ép mổ lúc thai chưa đủ ngày tháng có thể dẫn đến suy hô hấp hoặc nguy hiểm tính mạng cả mẹ lẫn con.
Trường hợp khác, chị Lan, 28 tuổi, rơi vào khủng hoảng khi phải đối mặt với mâu thuẫn giữa mẹ chồng và mẹ ruột. Mẹ chồng muốn mổ sau 10h sáng, còn mẹ đẻ “khăng khăng sinh trước thời điểm đó và phải trước ngày 30 Tết năm Giáp Thìn”. Người mẹ trẻ cầu cứu bác sĩ khi bị mẹ chồng nặng lời ép sinh theo ý bà.
“Thật đau lòng khi nhìn thai phụ khóc không ra tiếng vì áp lực”, bác sĩ Trang chia sẻ hôm 21/1. Tình trạng xin mổ chủ động dù chưa đến ngày dự sinh cũng diễn ra tại Bệnh viện Bưu Điện, Phụ sản Trung ương…
Minh họa xin mổ đẻ sớm. Ảnh: Health
Tâm lý chọn ngày giờ đẹp để sinh con xuất phát từ quan niệm phong thủy và kiêng kỵ truyền thống. Nhiều gia đình tin rằng năm Rồng đem lại thịnh vượng, thành công, trong khi năm Tỵ lại “xui xẻo như rắn độc”. Việc sinh vào đầu năm cũng bị coi là “lấy hết phúc lộc”, không tốt cho gia đình. Nhiều người kiêng có “gái đẻ” trong nhà vào đầu năm hoặc kiêng thăm sản phụ sinh con.
Bác sĩ Lê Thị Thúy Hằng, Bệnh viện Tâm thần Trung ương I, nhận định đây là quan niệm mang tính chất mê tín, không có cơ sở khoa học. Bà nhấn mạnh rằng sự thành công hay vận mệnh của một đứa trẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giáo dục, môi trường, sức khỏe, chứ không phải chỉ dựa vào năm hay giờ sinh.
“Chỉ vì thiếu hiểu biết, nhiều gia đình đẩy đứa bé đến cửa tử, thậm chí bị tước đi mạng sống chỉ vì ra đời sớm”, chuyên gia nói. Việc đổ xô, “cưỡng ép” đi sinh con còn để lại nhiều hệ lụy về kinh tế, giáo dục, y tế. Điều này khiến tỷ lệ sinh mổ tăng vọt, tiềm ẩn nhiều nguy cơ lên mẹ và bé.
Hậu quả của việc mổ đẻ sớm không chỉ đe dọa tính mạng mẹ và bé mà còn góp phần đẩy tỷ lệ mổ lấy thai ở Việt Nam tăng từ 12% (2005) lên 37% (2022), cao hơn nhiều so với khuyến cáo của WHO (10-15%). Các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra với mẹ bao gồm băng huyết, biến chứng gây mê, ngừng tim, suy thận cấp. Với bé, nguy cơ cao mắc các bệnh lý hô hấp, hen suyễn và béo phì…
Điển hình như trường hợp sản phụ 32 tuổi bị vỡ ối chiều 29 Tết nhưng gia đình không cho đi viện vì sợ “không may mắn”. Khi nhập viện cấp cứu, cả mẹ và con đều trong tình trạng nguy kịch do nhiễm trùng nặng. Một thai phụ 29 tuổi khác suýt tử vong vì kiên quyết không mổ ngày mồng một dù bị tiền sản giật nặng. May mắn được các bác sĩ thuyết phục kịp thời nên sản phụ thoát khỏi tình huống nguy hiểm.
Bác sĩ Trang và kíp trực đang tiến hành ca mổ đẻ. Ảnh: Bác sĩ cung cấp
Để giảm thiểu tình trạng trên, bác sĩ Nguyễn Thị Nhã, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Bưu điện, khuyến cáo gia đình nên lắng nghe tư vấn từ chuyên gia y tế thay vì áp đặt quan niệm mê tín lên sản phụ.
“Đừng để những điều vô lý gây tổn hại đến sức khỏe của mẹ và con”, bà Nhã nhấn mạnh.
Việc giáo dục cộng đồng về lợi ích sinh thường và nguy cơ từ sinh mổ không cần thiết là vô cùng quan trọng. Các sản phụ nên chọn bệnh viện uy tín để được chăm sóc đúng cách, đồng thời tránh áp lực liên quan đến việc chọn ngày giờ sinh.
Đối với các bác sĩ, cần cương quyết không chấp nhận những yêu cầu sinh mổ trước tuần thai thứ 39 trừ khi có lý do y khoa. Khi thai đủ ngày, bác sĩ có thể thảo luận với gia đình để đáp ứng nguyện vọng trong phạm vi an toàn.
Thùy An